نگاهی کوتاه به جغرافیای روستای چزگ

روستای چزگ در دهستان طاغنکوه شمالی از توابع بخش طاغنکوه شهرستان تحت جلگه (فیروزه) واقع شده است.چزک در دامنه ها شمالی کوه های طاغنکوه  قرار دارد. به همین جهت از آب و هوای مناسبی برخوردار است.

این روستا در 45 کیلومتری غرب شهر فیروزه مرکز شهرستان فیروزه و در35 کیلومتری غرب شهر همت آباد مرکز بخش طاغنکوه قرار دراد . این روستا از نیشابور 65 کیلومتر و از سبزوار 55 کیلومتر فاصله دارد.

چزگ  در 36 درجه و 22 دقیقه عرض شمالی ( فاصله از خط استوا) و 58 درجه و 12 دقیقه طول شرقی (فاصله از خط  نصف النهار مبدأ)واقع است. ارتفاع آن از سطح دریا حدود 1430 متر است.

 این روستا همانگونه از اسمش پیداست قدمتی طولانی دارد.معنای لغوی چزگ را خار پشت معنا کرده اند و آنگونه که از نقل بزرگان روستا بر می آید در زمان های گذشته به دلیل شرایط آب و هوایی خوب و باغات فراوان خار پشت زیادی در این محل وجود داشته به همین جهت نام آن را چزگ یا خارپشت  نام نهاده اند.

جدول مشخصات قنات های مزارع (کلاته های) روستای چزگ   منبع : بانک قنات های ایران

این روستا داری 2 چاه آب عمیق و 6 قنات  و چند چشمه طبیعی است که آب آن از لابه لای کوه می جوشد. برخی از چشمه ها عبارتند از : تیشک - لنگ آباد

خشکسالی های سال های اخیر باعث خشک شدن برخی از قنات های روستا شده است.

 مهمترین محصولات کشاورزی این روستا عبارتند از : گندم ، جو، زیره سبز، کنجد ٬ چغندر قند و گوجه فرنگی و محصولات باغی آن عبارتند از ، انگور ، زردآلو ، انجیر و انواع درختان میوه . بیشترین در آمد از محصولات باغی روستا مربوط به انگور از نوع عسگری است.

مردم این روستا به زبان ترکی و لهجه ترکی خراسانی صحبت می کنند.

این روستا دارای یک زیارتگاه مبا نام شاهزاده ابراهیم (ع) است که به دلیل به سرقت رفتن سنگ آرامگاه آن اطلاعات زیادی در مورد آن در دسترس نمی باشد. در طول سال از اهالی روستای چزگ  و روستا های اطراف برای زیارت به آن جا می روند و ضمن زیارت ، نذورات خود را ادا می کنند.

غذای معروف محلی روستا شیربرنج چزگی است که در ایام محرم و صفر به صورت نذری پخته و در اختیار مردم و عزاداران قرار می گیرد.

روستای چزگ مانند بسیاری از روستا های ایران  و روستا های شهرستان تحت جلگه (فیروزه) از پدیده  مهاجرت رنج می برد. جمعیت آن در سال 1375حدود 822 نفر بوده است که متأسفانه با حدود 20 درصد کاهش ناشی از مهاجرت مردم به شهر های  اطراف در سال 1385 بنا بر آمار رسمی سرشماری مرکز آمار به 662 نفر رسیده است.

به دلیل شرایط مناسب زراعی این روستا در سال های دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰عده زیادی از مردم روستا های اطراف به این روستا مهاجرت کردند که به دلیل عدم مدیریت محلی و به وجود آمدن اختلافات طایفه ای نهایت در سال ۱۳۵۶ دعوا های گسترده و اختلافات قبیله ای به اوج خود می رسد و باعث ۳ مورد قتل با سلاح گرم می شود و در پی آن مهاجرت گسترده از روستا و مهاجرت عده زیادی از اهالی از روستا به مشهد و سایر شهرها می شود. به همین دلیل روستا پیشرفت خود را از دست داد. و اکنون بیشتر ساکنان روستا پیران هستند و جوانان به شهرها مهاجرت می کنند.روستا دارای سه طایفه بزرگ چزگی ُ قره سولی و ضرغامی است . اختلافات سال ۵۶ که بین چزگی ها و ضرغامی ها شد باعث مهاجرت گسترده ضرغامی ها به مشهد شد . اکنون حدود ۱۲۰ خانوار از آنان در مشهد ساکن هستند.

در سال های پس از انقلاب برق رسانی ، آب رسانی  و تلفن در منازل ، همراه با توجه به امور کشاورزی تا حدودی از موج مهاجرت مردم کاسته است اما نتوانسته آن را متوقف کند . گویا اشتغال و درآمد مهمترین دغدغه مردم و عامل مهاجرت آنان همچنان باقی است.

چزگ در سال های جنگ تحمیلی ۷ شهید تقدیم انقلاب کرد.

روستا درسال تحصیلی ۸۸-۱۳۸۷ دارای یک دبستان مختلط  با ۵۹ دانش آموز و یک مدرسه راهنمایی مختلط با ۵۳ دانش اموز می باشد.حدود ۶۰ درصد دانش اموزان با توجه به شرایط مالی خانواده ها توان ادامه تحصیل دارند که باید به شهر های همت آباد٬  فیروزه  و نیشابور بروند. سایرین از ادامه تحصیل باز می مانند.

امید است در آینده نزدیک با کمک اهالی و دولت و تلاش و پیگیری نمایندگان مردم

( شورای اسلامی روستا) چزگ با تمام قدمت طولانیش باز هم از هر نظر حرف اول را در بخش طاغنکوه بزند . به امید آن روز

تهیه کنندگان : زهرا چزگی علی جان / راضیه چزگی / زهرا چزگی علی اکبر /فاطمه چزگی براتعلی /دانش آموزان سال سوم دبیرستان کوثر شهر همت آباد مرکز بخش طاغنکوه شهرستان فیروزه/ زیر نظر دبیر محترم جغرافیا آقای محمد تاجیک

نمایی از روستای چزگ - عکس از خانم راضیه چزگی

 نمایی از قنات قارچینگه روستای چزگ - عکس از خانم راضیه چزگی